طالبان افغان فیلم را که تنها نهاد دولتی فعال در عرصه سینما در افغانستان بود، به یک دفتر امور سمعی و بصری تنزل داده و فعالیت‌های آن را به تولید ترانه‌های مذهبی و تهیه گزارش‌های ویدیویی از فعالیت نهادهای خود محدود کرده‌اند.
صحرا کریمی، فیلمساز و رئیس پیشین افغان فیلم در دولت پیشین افغانستان، در مصاحبه با ایندیپندنت فارسی گفت که این نهاد حدود ۱۰۰ کارمند در بخش‌های مختلف داشت که طالبان بیشتر آن‌ها را اخراج کردند و تنها پنج یا شش نفر باقی مانده‌اند.
سازمان افغان فیلم سال ۱۳۴۷ (۱۹۶۸)، در دوران سلطنت محمدظاهر شاه و با حمایت مالی و فنی سازمان توسعه بین‌المللی آمریکا ( یو‌اس اید) تاسیس شد. این نهاد زیر نظر وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان فعالیت می‌کرد و هدف آن توسعه صنعت سینما، تولید فیلم‌های مستند و داستانی و حفظ آرشیو تصویری این کشور بود.
صحرا کریمی می‌گوید که در تماس با همکاران سابقش در این نهاد مطلع شده است که هیچ‌یک از فعالیت‌هایی که پیش‌تر روی آن‌ها سرمایه‌گذاری شده بود، دیگر انجام نمی‌شوند و طالبان اکنون از امکانات و تجهیزات این نهاد برای تولید ترانه‌های مذهبی، برنامه‌های تبلیغاتی و گزارش‌های ویدیویی استفاده می‌کنند.
او تاکید کرد که تا پیش از بازگشت طالبان به قدرت، افغان فیلم بر تولید فیلم‌های مستند، کوتاه و بلند و برگزاری جشنواره‌های سینمایی و ارائه خدمات به فیلمسازان مستقل تمرکز داشت، اما در ساختار فعلی، هیچ‌یک از این برنامه‌ها وجود ندارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
هرچند فعالیت‌های سینمایی افغان فیلم پیش‌تر در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ نیز با وقوع جنگ‌های داخلی و سپس تسلط طالبان، به‌شدت محدود شده بود، در سال‌های پایانی دولت جمهوری برای دیجیتالسازی آرشیو این نهاد و توسعه ظرفیت آن در زمینه تولید فیلم‌های بلند و کوتاه تلاش‌هایی انجام شد، اما با سقوط دولت جمهوری، همه این برنامه‌ها متوقف شدند.
طالبان در دوره نخست حاکمیت خود (۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱)، نمایش فیلم و فعالیت‌های سینمایی را ممنوع اعلام کردند و بسیاری از فیلم‌ها و تصاویر آرشیوی در معرض نابودی قرار گرفتند. با این حال، کارکنان افغان فیلم با به خطر انداختن جان خود، بخشی از این آرشیو را پنهان کردند و از تخریب نجات دادند. این تلاش‌ها در چند مستند از جمله «حقیقتی لرزان» به تصویر کشیده شده است.
حذف افغان فیلم، حذف حافظه تاریخی افغانستان است
صحرا کریمی حذف نام افغان فیلم و تنزل این نهاد سینمایی به دفتر امور سمعی و بصری را تلاشی از سوی طالبان برای «حذف حافظه تاریخی، حذف هویت فرهنگی، حذف تاریخ سینمای افغانستان و از بین بردن تلاش‌های صورت‌گرفته در عرصه فرهنگ و هنر» توصیف کرد و گفت که یک نهاد سینمایی به استودیویی برای تولید ترانه‌های مذهبی تنزل کرده شده است.
در آرشیو افغان فیلم، فیلم‌هایی از دهه ۱۹۲۰ تا ۱۹۷۰ نگهداری می‌شدند که بخشی از تاریخ تصویری افغانستان به شمار می‌رفتند. به گفته صحرا کریمی، آرشیو دیجیتال‌شده افغان فیلم در ارگ شاهی، محل کنونی دفتر نخست‌وزیری طالبان، نگهداری می‌شود و تاکنون از دستبرد طالبان به این آرشیو گزارشی منتشر نشده است. همچنین مشخص نیست طالبان با نوارهای موسیقی و فیلم‌های هنری موجود در آرشیو چه کرده‌اند.
طالبان از زمان بازگشت به قدرت، پخش و نشر فیلم، سریال، موسیقی و برنامه‌های کمدی را در رسانه‌های افغانستان ممنوع کرده‌اند.
کریمی افزود که طالبان کارکنان بخش آرشیو افغان فیلم را نیز اخراج کردند که چند تن از آنان با کمک مریم غنی، دختر اشرف غنی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، از کشور خارج شدند. مریم غنی هم فیلمساز است و مدتی در روند دیجیتالسازی آرشیو افغان فیلم فعالیت داشت و قصد دارد بر اساس محتوای همین آرشیو مستندی تهیه کند.
روند دیجیتالسازی آرشیو افغان فیلم - آرشیو ارگ/فیسبوک
محدودیت‌های طالبان در عرصه سینما و رسانه موجب شد که بسیاری از فیلمسازان افغان به کشورهای دیگر پناه ببرند. صحرا کریمی نیز پس از بازگشت طالبان به قدرت، افغانستان را ترک کرد و در نزدیک به چهار سال گذشته نتوانسته است به کابل بازگردد. به گفته او، تنها فیلمسازان و هنرمندانی که به تحکیم قدرت طالبان کمک می‌کنند، امکان ادامه زندگی در افغانستان را دارند و در افغانستان تحت سلطه این گروه، برای فیلمسازان مستقل جایی وجود ندارد.
در این مدت، ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، و نهادهای وابسته به این رژیم از جمله وزارت اطلاعات و فرهنگ و وزارت امر به معروف و نهی از منکر، ده‌ها فرمان و دستور در زمینه فعالیت رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی صادر کرده‌اند که به اعمال محدودیت‌های شدید بر سینما و هنر در افغانستان منجر شده است.
